اهمیت تصمیم گیری در اداره سازمان ها بر کسی پوشیده نیست، به طوریکه سازمان را شبکه تصمیم و مدیریت را عمل تصمیم گیری نامیده اند. امروزه تصمیمات مدیریتی صرفا نمی توانند بر نبوغ، شهود و قضاوت شخصی افراد متکی باشند، بلکه باید بر پایه بررسی های علمی، آمار و اطلاعات تردید ناپذیر استوار شوند. بنابراین باید سازمان ها را به گونه ای پایه ریزی کرد تا بتوان اطلاعات کافی و صحیح را به موقع به مدیران ارائه نمود. همزمان با گسترش استفاده از نظام های اطلاعات مدیریت در سازمان ها برخی از دانشمندان علم مدیریت و اطلاعات، رهیافت دیگری را در پیش گرفتند و نظام های پشتیبان تصمیم گیری را طراحی نمودند. نظام هایی که اطلاعات مناسب را برای حل یک مساله خاص و تصمیم گیری مدیران تولید می کنند. مدیران هنگام اتخاذ تصمیم با شرایط مختلفی سروکار دارند. همچنین تصمیماتی که توسط آنان اتخاذ می شوند، ماهیتی متنوع دارند.
نظام های پشتیبان تصمیم گیری:
نظام پشتیبان تصمیم گیری، یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر کامپیوتر است که با هدف کمک به مدیران در فرایند اخذ تصمیم از سال ۱۹۷۱ عمومیت یافت. این سیستم دارای مشخصه های تعاملی بودن، منعطف و قابل انطباق است که به صورت خاص، جهت پشتیبانی راه حلهای یک مساله غیرساختار یافته و برای بهبود فرایند تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرد. نظام های پشتیبان تصمیم علاوه بر تحلیل اطلاعات در امر تصمیم گیری نیز مشارکت می کنند؛ اما مشارکت آنها صرفاً به صورت همکاری و پشتیبانی بوده و تصمیم نهایی با کاربر است.
نقش سیستم های پشتیبانی تصمیم در حل مسأله براساس درجه ساختار یافتگی در شکل زیر نشان داده شده است.

هر سیستم پشتیبان تصمیم ۳ شاخص اصلی دارد:
• پشتیبانی می کند ولی جای تصمیم گیرنده را نمی گیرد.
• مقابله با مشکلات تصمیم نیمه ساختار یافته
• تمرکز بر روی اثربخشی تصمیم است نه بر روی بهره وری
دلایل به کارگیری سیستمهای پشتیبان تصمیم:
امروزه نیاز به سرعت در تصمیم گیری افزایش یافته است، اطلاعات مشترک بیش از حد زیاد شده است. از طرف دیگر محیط های تصمیم گیری پیچیده تر شده است و با توجه به افزایش فشار رقابتی تصمیم گیری نیز مشکل تر می شود. محدودیتهای ذهنی بشر در پردازش داده ها و دسترسی به اطلاعات و دانش های محدود افراد برای ما دردسرساز شده است و اگر برای رفع این مشکلات از کارشناسان متعدد استفاده کنیم، هزینه زیادی خواهد داشت. علاوه بر این ایجاد هماهنگی و ارتباط بین افراد مشکل خواهد بود. تحقیقات نشان داده است که طراحی یک سیستم پشتیبانی تصمیم گیری کامپیوتری می تواند تصمیمات بر مبنای واقعی را تسهیل کند،کیفیت تصمیمات را ارتقا دهد و باعث ارتقا اثربخشی و بهره وری فرایندهای تصمیم گیری می شود.
اکنون یک بانک را که به مشتریان خود وام می دهد، در نظر بگیرید. مشتری به بانک می رود و درخواست وام برای خرید خانه را می دهد.کارمند بانک به جمع آوری اطلاعات می پردازد که وام تحت چه شرایطی به مشتری داده شود. اطلاعاتی که جمع می شود، شامل وضعیت اشتغال مشتری، درآمد، تاریخچه وامها و دیگر اطلاعات اقتصادی می باشد. از آنجایی که وام برای خرید خانه است، بانک اطلاعاتی در مورد اموال نیز جمع آوری می کند. این اطلاعات شامل شرح حقوقی و ارزش بازار ارزیابی شده نیز می شود. بانک همچنین به روند بازار املاک و مستغلات و از جمله نرخ بهره ارائه شده توسط سایر موسسات مالی هم نگاه میکند. در آخر بانک به وضعیت اقتصادی خود نگاه می کند مانند اینکه بداند چقدر بودجه برای دادن وام موجود است، چه مقدار وام ها اخیراً به تصویب رسیده اند و تجربه ای که با مشتریان مشابه داشته، چگونه بوده است.
یک سیستم پشتیبانی تصمیم می تواند این امکان را برای کارمند فراهم بیاورد که بتواند با داده هایی که از منابع خارجی یا داخلی جمع کرده است، یک تصمیم گیری آگاهانه داشته باشد.
ویژگی های سیستم های پشتیبان تصمیم گیری:
• در فرآیند تصمیم گیری به تصمیم گیرنده از طریق ارائه راه حل کمک می کنند.
• برای تصمیمات نیمه ساختاری و ساخت نایافته طراحی می شوند.
• در کلیه سطوح به تصمیم گیران کمک می کنند اما در سطوح تاکتیکی و استراتژیک کارائی بیشتری دارند.
• مدل های چند منظوره امکانات شبیه سازی و ابزارهای تحلیلی دیگری را در اختیار تصمیم گیرنده قرار می دهند.
• سیستم های تعاملی هستند که بدون کمک کارشناسان می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
• به آسانی با نیازهای اطلاعاتی محیط تصمیم گیری سازگار می شوند.
• ساز و کارهائی ارائه می کنند که سریعاً نیازهای اطلاعاتی تصمیم گیرنده را تأمین می کنند.
• قابلیت انعطاف کافی دارند تا با سبک های مختلف مدیریت هماهنگ شوند.
• قابلیت آن را دارند که با یک پایگاه داده ای جامع ارتباط برقرار کنند.
• ارتباط بین سطوح مختلف تصمیم گیری را تسهیل می کنند.
مزایای سیستم های پشتیبان:
• بهبود کارایی و سرعت فرایند تصمیم گیری
• افزایش کنترل، رقابت و قابلیت آینده نگری برای تصمیم گیری سازمان
• تسهیل ارتباطات بین فردی
• تشویق یادگیری و آموزش
• به دلیل اینکه در تصمیم گیری های غیر برنامه ریزی شده استفاده می شود، رویکردهای جدید برای تصمیم های غیر معمول استفاده می کند.
• به خودکار شدن فعالیتهای مدیریتی کمک می کند.

فهرست مطالب:

ماهيت مديريت چيست؟

پژوهشهای کاتر

پژوهشهای مینتزبرگ

فرآيند کلي حل مسئله

تصميم گيري

مراحل تصميم گيري

فرایند تصمیم گیری

معماري DSS در 4 فاز

مدل سايمون- فاز هوشمندي

مدل سايمون- فاز طراحي

مدل سايمون- فاز انتخاب

مدل سايمون- فاز اجرا

نقش اطلاعات در فرايند تصميم گيري

تصميم گيري عقلایی و عقلایی بودن محدود

سطوح تصميم گيرى

مشخصات تصميم

اطلاعات مورد نياز براى تصميم گيرى

ارزش اطلاعات

کفایت اطلاعات

افزونگی و کارایی اطلاعات

كيفيت اطلاعات

بعد زمان

بعد محتوا

بعد شكل

سبک هاي مختلف مديران در برخورد با مسائل

نقشهاي مديريتي از ديد مينتزبرگ

مدلهاي تصميم گيري فردي

مدلهاي تصميم گيري سازماني

انواع سبكهاي تصميم گيري

عوامل موثر بر تصميم گيري

تغيير در ماهيت تصميم گيري

نقش سيستمهاي اطلاعاتي در تصميم گيري

علت نياز به سيستمهاي پشتيباني تصميم

تكنولوژيهاي عمده اي كه از DSS حمايت مي كنند

ساختار نظری DSS

تعريف سيستم پشتيباني تصميم

تعريف كاربردي سيستم پشتيباني تصميم

روند تاريخي سيستمهاي پشتيباني تصميم

سيستمهاي پشتيبان تصميم

مشخصات و قابليتهاي DSS ها

اجزاي يك سيستم پشتيباني تصميم

و...