اقتصاد روستایی چیست؟

اقتصاد روستایی یکی از ارکان اصلی اقتصاد هر کشور است و آن را می توان یکی از پایه های اقتصاد مقاومتی دانست، و بسیار به اقتصاد کشاورزی نزدیک است. اقتصاد روستایی همان فعالیت های روستاییان برای امرار معاش خانواده است که می تواند کشاورزی و یا غیر کشاورزی باشد، مانند دامداری. به دلیل مشکلاتی که در ارتباطات روستا و سطح دانش پاین وجود دارد اغلب روستاییان و کشاورزان با معضلاتی مانند مشکلات فروش، نوسانات در بازار، از بین رفتن محصولات، و غیره مواجه هستند. با توجه به اقتصاد روستا و فراهم کردن بسترهای لازم باید از مهاجرت روستاییان به سمت شهرها جلوگیری کرد. چرا که این، به معنی نابودی اقتصاد کشاورزی است. یکی ار مهمترین فاکتورهایی که کشاورزان و روستاییان را به ادامه کار وا می دارد، آب است. خشکسالی های اخیر به علاوه به توجهی به روستاییان و عدم ارتقاء نرم افزاری و سخت افزاری یکی از دلایل بیکاری و مهاجرت روستاییان به شهر هاست که علاوه بر مشکلاتی که برای اقتصاد روستا بوجود می آورد باعث بروز مشکلاتی در شهر ها هم می شود. یکی از مواردی که به اقتصاد کمک می کند می تواند بستر سازی در روستاها برای صنعت گردشگری باشد. طبیعت بکر برای گردشگران علی الخصوص گردشگران خارجی یک هدف گردشگری است که روستاها از این نعمت بر خوردار هستند. همچنین محصولات ارگانیک و سالم نیز یکی از موارد دیگریست که می تواند باعث رونق اقتصاد روستایی شود. در صورت سرمایه گذاری و حمایت دولت ها، اقتصاد روستاییان می تواند یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور شود مانند نفت، با این تفاوت که نفت روزی به پایان خواهد رسید اما اقتصاد روستایی با قدرت و پیشرفت روز افزون می تواند به حرکت خود ادامه بدهد.

اقتصاد روستایی بصورت پایدار از اواسط قرن بیستم میلادی، بصورت متنوع وجود داشته است. وقتی مشاغل در بخش کشاورزی در حال کاهش هستند، شغل ها در تولید، خرده فروشی و خدمات آموزشی در حال افزایش هستند.

بزرگترین بخش نیروی کار غیر نظامی در مناطق روستایی در خدمات آموزشی، بخش بهداشت و صنعت کمک های اجتماعی مشغول هستند. این نیروها در مدارس، بیمارستان ها و خانه های بهداشت کار می کنند. اشتغال در این صنعت بیشتر وابسته به تغییر جمعیت شناختی است تا دسترسی به منابع طبیعی. در سراسر کشور، افزایش ثبت نام در مدارس و جمعیت سالمندان به طور یکسان تقاضای مدرسان و کارکنان مراقبت های بهداشتی در مناطق روستایی و شهری را افزایش می دهد.دیگر صنایع برتر روستایی، کشاورزی و تولید نقش مهمی بازی نمی کنند. در مناطق روستایی، 12.4 درصد در تولید که شامل سازندگان، کارگران و مدیران تولید می باشد مسغول به کار هستند.

از هر ده نیروی کار، یک نفر در مناطقی که بیشتر با اقتصاد روستایی مرتبط و همراه است مانند کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری، شکار و معدنکاری کار می کنند.

تولید در غرب ایالات متحده آمریکا کمتر مشهود است. در مقابل، درصد زیادی از نیروی کار غیر نظامی در مناطق روستایی غرب و غرب میانه در صنایع روستایی سنتی مشغول به کار می باشند.

ویژگی اقتصاد روستایی

اقتصاد روستایی پتانسیل قابل توجه و زیادی برای ایجاد شغل مناسب و کارآمد و کمک به توسعه پایدار و رشد اقتصادی دارد. این سهم قابل توجهی از اشتغال و تولید در بسیاری از کشورهای در حال توسعه را تشکیل می دهد. اما بطور گسترده با کسری بودجه مناسب و کارامد و فقر که نزدیک به 80 درصد از فقیران جهان را اداره می کند، توصیف می شود.

ترویج کار شایسته در اقتصاد روستایی کلید ریشه کن کردن فقر و اطمینان از نیازهای تغذیه ای جمعیت جهانی رو به رشد است. این امر در برنامه 2030 توسعه پایدار به رسمیت شناخته شده است که هدف آن افزایش توجه به توسعه روستایی و کشاورزی و امنیت غذایی است.

توسعه روستایی کار از زمان تاسیس سازمان بین المللی کار و کارگر در سال 1919 در دستور کار این سازمان قرار گرفت. سومین کنفرانس بین المللی کارگر در سال 1921 مجوز بررسی مسائل و مشکلات روستایی را برای این سازمان صادر کرد.

اقتصاد روستایی مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی است که درر محیط روستا و یا ده انجام می پذیرد. از این رو هرگونه فعالیت که روستایی از آن بهره ای ببرد، زیر مجموعه اقتصاد روستایی قرار دارد. به دلیل اینکه اکثرا در روستاها محصولات کشاورزی کار می شده است، اقتصاد روستایی و اقتصاد کشاورزی به جای هم به کار برده می شوند. این در حالی است که این دو از هم متمایز هستند.

اقتصاد کشاورزی به کلیه امور اقتصادی که به بخش کشاورزی مرتبط هستند و در با سرمایه گذاری های بخش های دولتی و خصوص انجام می شوند اطلاق می شود. در حالی که اقتصاد روستایی، دربرگیرنده کلیه فعالیت هایی است که روستا و محیط آن و چه بخش کشاورزی و چه غیر کشاورزی برای امرار معاش صورت می گیرد. از رو اقتصاد روستایی، شامل صنعتی، زراعی و دیگر موارد می شود.

یکی از اهداف اصلی علم اقتصاد روستایی، فراهم کردن بستری برای توسعه اقتصادی پایدار است. بیش از نزدیک به 50 هزار آبادی و روستا و جمعیتی نزدیک 20 میلیون نفر پتانسیل بسیار بالایی برای ایجاد ثروت و رشد اقتصادی است.

نفت به عنوان منبع درآمد اصلی، سهم مهمی در اقتصاد دارد. اما باید به این نکته توجه داست که نفت یک منبع پایان پذیر است اما اقتصاد روستایی یک اقتصاد پایان ناپدیر است و در توسعه پایدار و رشد کشور نقش اساسی دارد.

برای جلوگیری از ناپایدار شدن روستاها در بعد های مختلف، و در راستای الگوی توسعه پایدار روستایی، تنوع بخشیدن به فعالیت های اقتصاد اولویت دارد.

عده ای معتقدند که توجه به روستاها علاوه بر درآمد های غیر نفتی و کمک به اقتصاد، می تواند با ناهنجاری های اجتماعی نیز مقابله کند و برای مقابله با آن کمک موثری بدهد.

اهمیت اقتصاد روستایی در رشد و توسعه اقتصاد کشور به حدی زیاد است که برخی از کاشناسان و صاحبنطران بر این باورند که باید مهاجرت معکوس اتفاق بیفتد و مردم از شهر ها به روستا ها مهاجرت کنند.

مهاجرت از روستاها که به دلیل بیکاری و مسکلات اقتصادی اتفاق می افتد، باعث می شود که این گروه مولد که در راستای توسعه بودند، به گروه مصرف کننده ای تبدیل شوند. متاسفانه حدود 9میلیون نفر از جمعیت روستایی بیکار هستند.

اقتصاد مقاومتی که در سال 92 توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد نیزز یکی دیگر از پتانسیل های روستایی است.

پایداری و دوام هر روستا بستگی به دوام اقتصادی آن دارد. به همین دلیل اقتصاد ضعیف و نا کارآمد باعث تخلیه بسیاری از روستا ها شده است. متنوع بودن فضای روستایی باعث بهره وری اقتصادی متنوع شده است.

 

 

فهرست مطالب:

تعريف كشاورزي

انواع فعالیت کشاورزی

ويژگيهاي اقتصاد كشاورزي ايران

بهره برداري كشاورزي

مالكيت مشاع و ديواني در تاريخ ايران

منابع درآمد روستاييان

عوامل سنتي توليد

اهميت آب

نيروي انساني

عوامل جديد توليد

عوامل دگرگوني نظام توليد سنتي

نظامهاي بهره برداري

ويژگيهاي نظامهاي بهره برداري

نظامهاي بهره برداري از زمين در ايران

نظامهاي بهره برداري ما قبل سرمايه داري

برزگری

مزارعه

انواع قراردادهاي زراعي

خورابه

مخابره

مغارسه و مساقات

اقطاع

انواع تيول

نظام اربابي

نظامهاي بهره برداري انتقالي

نظام بهره برداري كوچك و متوسط بازرگاني

نظام بهره برداري دهقاني

ويژگيهاي بهره برداري دهقاني

انواع بهره برداري دهقاني

نظامهاي بهره برداري جديد

كشاورزي تجاري وسيع

واحد كشتماني

شركت كشت و صنعت

بهره برداري مبتني بر توليد تعاوني

شركت تعاوني كشاورزي

شركت سهامي زراعي

مشاع توليدي

اهداف مشاع

واحدهاي كار زراعي

انواع واحد كار زراعي فردي

نسق زراعي

نسقدار

نسقبندی

جفت گاو

واحدهاي بهره برداري جمعي

بُنه

بُنه بندي

بُنه اربابي

بُنه گاوبندي

مالكيت ارضي و مناسبات زمينداري

تعريف مالكيت

رابطة فرد با زمين

و...